Τετάρτη 23 Μαρτίου 2011

Ντροπή και Λύτρωση

Πριν μερικές μέρες μια δημόσια δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT) δεν είπε απλά ότι για εικοστό συνεχές έτος η μεταχείριση κρατουμένων στη χώρα μας είναι εξοργιστικά απαράδεκτη, αλλά ότι η ελληνική πολιτεία ψεύδεται όταν λέει ότι θέλει να αντιμετωπίσει και ότι έχει πάρει μέτρα για να βελτιώσει την κατάσταση.  Λίγες μέρες νωρίτερα μια άλλη Έκθεση (του FRA) επισήμαινε ότι υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης με δραματικές συνέπειες για όλους και απαιτούνται ανάλογες και άμεσες λύσεις.
Συνηθίζοντας στις φωνές κριτικής από διεθνή όργανα σχετικά με τις «απάνθρωπες» συνθήκες στους χώρους κράτησης και με τη μεταχείριση μεταναστών και προσφύγων, η ελληνική κοινή γνώμη έχει οδηγηθεί σε μια παρεξήγηση: Πιστεύει ότι αυτή η κριτική αφορά μόνο το «κράτος», με τον ίδιο τρόπο που επί χρόνια το προσλαμβάνει ως μια τεράστια αγελάδα που κρέμεται από τον ουρανό... Πιστεύει επίσης, ότι το πρόβλημα είναι των μεταναστών και κανενός άλλου. Λες και από την εξαθλίωση και το βασανιστήριο ή την εκμετάλλευση του πλησίον δεν κινδυνεύει καθόλου η υγεία, η προστασία των εργαζομένων, η ποιότητα ζωής και η εγκληματικότητα στις πόλεις, και τελικά το μέλλον των παιδιών μας.
Αντιθέτως, η ευθύνη είναι όλη δική μας. Αν ο εκάστοτε υπουργός απλά αγνοεί το πρόβλημα της μαζικής εισροής και ανάγκης λήψης μέτρων υποδοχής και υγειονομικής-κοινωνικής φροντίδας των ταλαιπωρημένων – αν μη τι άλλο για την προστασία της δημόσιας υγείας – το αποτέλεσμα είναι η φρικτή παραβίαση δικαιωμάτων και η κακομεταχείριση μικρών παιδιών, γυναικών και αδυνάμων. Όμως ο υπουργός συνεχίζει μια χαρά να είναι στη θέση του και αγέρωχος να παραπονιέται για την κακή μοίρα της χώρας, την ίδια στιγμή που το μέλλον επιφυλάσσει ακόμη μεγαλύτερες ροές και απαιτεί υπεύθυνες λύσεις. Ναι, όλοι οι Ευρωπαίοι εταίροι πρέπει να μοιραστούν τα βάρη, αλλά όχι πριν η χώρα μας κάνει το αυτονότητο καθήκον της για στοιχειώδη προστασία των ανθρώπων.
Δεν είναι μόνο η δική μας τύχη κακή, που έχουμε αυτή τη διοίκηση, αλλά και της Ευρώπης που θα άξιζε καλύτερους «φύλακες» για να επισημαίνουν τα ερχόμενα και να συμβάλλουν να μεταρρυθμιστεί ριζικά το σαθρό οικοδόμημα της «ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής».
Οι δε κάτοικοι του κέντρου της Αθήνας, έλληνες και μετανάστες, περιμένουν πότε επιτέλους η ελληνική κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει τους υφιστάμενους πόρους για τους μετανάστες (από το Ταμείο Προσφύγων, το Ταμείο Επιστροφών, Ένταξης Μεταναστών και Συνόρων) και διεκδικώντας νέους για αναγκαίες επενδύσεις και αναπλάσεις, ώστε να αναβαθμίσει τη ρημαγμένη γειτονιά τους αντί να την παραδίδει στο έλεος της πιο αλυσιτελούς, απλουστευτικής και τελικά αυτοκαταστροφικής ξενοφοβικής υστερίας.
Θεσσαλονίκη, Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη. Τρεις πόλεις με νέους ανθρώπους, φοιτητές, αυριανούς επιστήμονες και με συλλογικές μνήμες διωγμών, προσφυγιάς και μετανάστευσης. Ε, ας κινήσουν ως τον Έβρο και τα κέντρα κράτησης χωρίς σημαίες και λάβαρα, χωρίς προκαταλήψεις και ιδέες σφηνωμένες στο κεφάλι: οι σπουδάζοντες γιατροί για να φροντίσουν, οι δικηγόροι για να ενημερώσουν και να προστατέψουν, οι κοινωνικοί λειτουργοί για να βοηθήσουν και όλοι μαζί για να βάλουν ένα χέρι για να φύγει αυτή η ντροπή και το στίγμα από το μέτωπο της σημερινής παρακμιακής, αλλά και πανικοβλημένης, αποπροσανατολισμένης ελληνικής κοινωνίας. Ίσως δε να ανακαλύψουν εκεί στα σύνορα, τα δικά τους όρια, τις αιτίες, τα κίνητρα για πράγματα μεγάλα, αλλά και τις θεμελιώδεις αξίες στις οποίες μπορείς, πράγματι, να ριζώσεις μια ζωή που να αξίζει...
Αναδημοσίευση από το protagon.gr
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=5914

Επενδύοντας στους ανθρώπους

Απεργίες πείνας με ανάλογα αιτήματα έχουν πραγματοποιηθεί τα προηγούμενα χρόνια και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως στο Βέλγιο. Παντού το αποτέλεσμα είναι λίγο πολύ το ίδιο: οι απεργοί τελικά στα προχωρημένα στάδια της απεργίας και της πλήρους κατάρρευσης της υγείας τους, κερδίζουν μια φιλανθρωπική άδεια διαμονής (για ανθρωπιστικούς λόγους), κάτι που είναι καθ΄όλα συμβατό και επιτρεπτό με τις μεταναστευτικές νομοθεσίες των χωρών υποδοχής.
Στην περίπτωση των 300 η κυβέρνηση έπρεπε πολύ νωρίτερα να διερευνήσει τη δυνατότητα απονομής διαφορετικών καθεστώτων προστασίας στους απεργούς, κατά περίπτωση και με βάση το νομικό πλαίσιο, (όπως έχουν προτείνει 3 σημαντικά διεθνή δίκτυα και το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών) χωρίς να χαθεί πολύτιμος χρόνος για την υγεία των ανθρώπων αυτών που κανείς δεν θέλει να πάρει στο λαιμό του.

Σήμερα πλέον, είναι επικίνδυνα οριακό και ακραίο να αρνείται να τους δώσει αυτό που ζητούν και εκ των πραγμάτων δικαιούνται: προστασία για ανθρωπιστικούς λόγους (άρ.21.4 του ν.3907/2011). Αν βρεθούν άλλοι μετανάστες να προχωρήσουν σε απεργία πείνας με τον ίδιο στόχο (να καταστρέψουν την υγεία τους για μια άδεια διαμονής), όπως έχει γίνει και αλλού, τότε το πρόβλημα το έχει η πολιτεία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη που πρέπει να σκεφτεί να αλλάξει τις πολιτικές της ξεκινώντας από την προστασία της εργασίας και καταλήγοντας στις χώρες προέλευσης (βλ.πιο κάτω).
Άσχετα αν κανείς διαφωνεί – όπως ο υπογράφων - με τη μεθόδευση, την σκοπιμότητα αυτής της επιλογής κινητοποίησης και τελικά μονομερούς θυσίας των μεταναστών στις παρούσες κοινωνικο-δικαιικές συνθήκες (μόλις είχε ψηφιστεί καλύτερο νομοθετικό πλαίσιο για το άσυλο και τους μετανάστες χωρίς χαρτιά), δεν μπορεί παρά να σταθεί με σεβασμό και προβληματισμό μπροστά στον αγώνα των ανθρώπων αυτών. Όχι μόνο για το πάθος και την απελπισία εκείνου που έχει τύχει εκμετάλλευσης για χρόνια και εκτός από αναγνώριση δεν έχει λάβει και στοιχειώδη προστασία ως εργαζόμενος.
Αλλά και γιατί αναδεικνύει σοβαρότατα και οξεία προβλήματα τα οποία αν δεν αναγνωρίσουμε και δεν αντιμετωπίσουμε άμεσα απειλούν όχι μόνο να διαρρήξουν την κοινωνικήν συνοχή και να κατατροπώσουν τα δικαιώματα και την αξιοπρέπειά μας, αλλά και να μας στριμώξουν σε ένα ακόμη  αδιέξοδο της σύγχρονης κοινωνικο-πολιτικής μας ιστορίας:

- Δεν νοείται μεταναστευτική πολιτική με κατακερματισμό αρμοδιοτήτων και ανυπαρξία συντονισμού ανάμεσα σε 4 (και ενίοτε 5) υπουργεία, όπως συμβαίνει σήμερα. Επίσης δεν είναι λογικό διυπουργικές επιτροπές ή έστω οιαδήποτε επιχειρησιακή μορφή διαχείρισης προβλημάτων και φαινομένων να υλοποιούνται σε επίπεδο Υπουργών και Υφυπουργών, και να συντονίζονται από έναν(μία)  εκ των δευτέρων. Με όλες τις καλές προθέσεις το σχήμα αυτό είναι δυσλειτουργικό.
- Η σημερινή κατάσταση είναι έκτακτη, επείγουσα – διαφέρει από τη μετανάστευση του ’90 που γνωρίζαμε, σε αριθμούς, μορφή και σε οικονομία υποδοχής - και ενδεχομένως να κλιμακωθεί ακόμη περισσότερο. Δεν νοείται διαχείριση – απάντηση ευνομούμενου κράτους με εργαλεία καθημερινής διοίκησης σαν να μη συμβαίνει τίποτα εξαιρετικό.
- Ελάχιστη εκκίνηση πρέπει να είναι η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης σε περιοχές όπου οι μεγάλοι αριθμοί εισερχομένων (Έβρος, εδώ και λίγες μέρες Κρήτη) σημαίνουν και μαζικές παραβιάσεις ή αδυναμία προστασίας δικαιωμάτων χιλιάδων, ανάμεσά τους, παιδιών, γυναικών και ασθενών. Η γειτονική Ιταλία προέβη στο αυτονόητο αυτό μέτρο με την πρώτη χιλιάδα Τυνησίων που ξεβράστηκαν στη Lampedusa.
- Σε αυτήν την προσπάθεια διάσωσης του αυτονόητου (να μην πεθαίνουν ή υποφέρουν άνθρωποι, να μην ξεφτυαρίζονται άνθρωποι στο κέντρο της Αθήνας και των πόλεων με δυσμενείς συνέπειες για όλους) η ΕΕ έχει ήδη διαθέσει και μπορεί να συμβάλλει με αρκετούς έως άφθονους πόρους και καταμερισμό βαρών (αφού πρώτα κάνουμε το στοιχειώδες ανθρωπιστικό και διοικητικό καθήκον μας) τόσο για τη φιλοξενία-προστασία όσο και για την επιστροφή όπου και όταν αυτό είναι εφικτό.
- Τέλος, αυτό που έχουμε μπροστά στα μάτια μας δεν είναι – μόνο – το μεταναστευτικό. Αν τα προηγούμενα χρόνια στην Ευρώπη κατέφθαναν ως μετανάστες, νέοι και τα πιο δυναμικά κομμάτια ενεργού εργατικού δυναμικού Ασίας και Αφρικής  όπως και πρόσφυγες πετρελαιοπολέμων, σήμερα είναι προφανές ότι γενιές ολόκληρες της Βόρειας Αφρικής και των Αραβικών-Ασιατικών χωρών είναι αποφασισμένες να μην περιμένουν άσκοπα, τη μεταβολή της μοίρας τους, κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Οι κοινωνίες αυτές, οι ηγεσίες των οποίων στις περισσότερες περιπτώσεις στηρίζονταν από τη Δύση, εκρήγνυνται η μια μετά την άλλη, καθώς οι λαοί ανέλαβαν να βγάλουν μόνοι τους το φίδι από την τρύπα, κάνοντας ακόμα και τη φοβέρα της Αλ Κάιντα να ωχριά μπροστά στην πολιτική ορμή τους.

Οι απωθήσεις στα σύνορα λίγο μπορεί να κάμψουν αυτήν την χειμαρρώδη μεταναστευτική-προσφυγική ροή. Η τελευταία σε συνθήκες βαθιάς ύφεσης και ουσιαστικής χρεωκοπίας ελάχιστα συνδέεται με πραγματικές ευκαιρίες απασχόλησης στην ΕΕ. Οπουδήποτε αλλού είναι καλύτερα από την αιώνια κόλαση και καταπίεση της χώρας προέλευσης. Πέρα από τις βραχυπρόθεσμες λύσεις επείγει να σκεφτούμε και να υλοποιήσουμε άμεσα μεσο-μακροπρόθεσμες πολιτικές ανάλογες προς τα φαινόμενα.
Η στρατιωτική άμυνα απέναντι σε ερχόμενους ειρηνικά ανθρώπους έχει αποδειχθεί ότι είναι τραγικά γελοία και αδύνατη-ατελέσφορη. Η μόνη απάντηση μπορεί να είναι η επένδυση στους ανθρώπους ξεκινώντας από τις ίδιες τις χώρες τους.

Οι «αναπτυξιακές» πολιτικές της ΕΕ και της Δύσης με την συνεκμετάλλευση των φυσικών τους πόρων προς όφελος μεγάλων εταιρειών και συμφερόντων, ήταν εξαρχής καταδικασμένες να οδηγήσουν σε ένα χάος, το οποίο έχει αρχίσει να γεύεται εσχάτως και η ίδια η ευρωπαϊκή κοινωνία ερχόμενη κατάφατσα με τους πιο απωθημένους φόβους και εφιάλτες της. Από το φασισμό, το ρατσισμό και τον αυταρχισμό έως την φτώχεια και την ανθρωπιστική καταστροφή.
Επείγει, όσο δεν φανταζόμασταν ποτέ, ο επαναπροσδιορισμός της ανάπτυξης τόσο μέσα στην Ευρώπη όσο και έξω από αυτήν και στις χώρες της ευρύτερης διηπειρωτικής περιοχής της, καθώς και η ριζική μεταστροφή στην απόκρισή της απέναντι στην κρίση.

Λύσεις όπως η έκδοση ευρωομολόγων κατά το πρότυπο προτάσεων όπως αυτή (Varoufakis-Holland) μπορεί να είναι μονόδρομος απέναντι σε απρόβλεπτες, ανεξέλεγκτες και δραματικές εκρήξεις και ενρήξεις που θα τραυματίσουν και θα χαράξουν βαθιά την Ευρώπη και ακόμη περισσότερο την ευάλωτη χώρα μας και την αποπροσανατολισμένη και ζαλισμένη – μετά τα απανωτά χαστούκια – κοινωνία μας.

Aναδημοσίευση από το protagon.gr

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=5666

Τρίτη 15 Μαρτίου 2011

Δημόσια δήλωση σχετικά με την Ελλάδα Ευρωπαϊκή Επιτρoπή για τηv Πρόληψη τωv Βασαvιστηρίωv και της Απάvθρωπης ή Ταπειvωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT)

1. Aπό το 1993 ως σήμερα η CPT έχει πραγματοποιήσει δέκα επισκέψεις στην Ελλάδα. Η
Επιτροπή συστηματικά επεδίωξε να διατηρεί εποικοδομητικό διάλογο με τις ελληνικές αρχές,
διατυπώνοντας κατ' επανάληψη συστάσεις σχετικά με την μεταχείριση και τις συνθήκες κράτησης
προσώπων που έχουν στερηθεί την ελευθερία τους. Εν τούτοις, η συνεχιζόμενη απουσία δράσης
για να βελτιωθεί η κατάσταση σύμφωνα με τις συστάσεις της Επιτροπής όσον αφορά την κράτηση
παρανόμων μεταναστών και την κατάσταση του σωφρονιστικού συστήματος δεν αφήνει στην
Επιτροπή άλλη επιλογή από το να καταφύγει στο εξαιρετικό μέτρο της έκδοσης της παρούσας
δημόσιας δήλωσης.
2. Στην έκθεση που συντάχθηκε μετά από την επίσκεψή της στην Ελλάδα το 1997, η CPT
εξέφραζε ήδη την ανησυχία της όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίον οι ελληνικές αρχές
αντιμετώπιζαν την κράτηση των παρανόμων μεταναστών. Η Επιτροπή κατέστησε σαφές ότι η
κράτηση παρανόμων μεταναστών «επί εβδομάδες ή και μήνες σε εντελώς ακατάλληλους χώρους,
με ανεπαρκή φωτισμό και/ή αερισμό και χωρίς να τους προσφέρεται η δυνατότητα καθημερινής
άσκησης σε εξωτερικό χώρο ή οι στοιχειώδεις δραστηριότητες απασχόλησης κατά τη διάρκεια της
ημέρας είναι απαράδεκτη και θα μπορούσε να θεωρηθεί ακόμη και απάνθρωπη και ταπεινωτική
μεταχείριση.»
3. Οι εκθέσεις που αφορούν τις επισκέψεις του 2005, του 2007, του 2008 και του 2009
περιγράφουν παρόμοια εικόνα των συνθηκών κράτησης των παρανόμων μεταναστών, σε άθλιες
συνθήκες, σε αστυνομικά τμήματα και άλλες ακατάλληλες εγκαταστάσεις, πολλές φορές σε
εγκαταλελειμμένες αποθήκες, για χρονικό διάστημα έως και έξι μηνών ή και περισσότερο, χωρίς
δυνατότητα άσκησης σε εξωτερικό χώρο, χωρίς δραστηριότητες και με ανεπαρκή υγειονομική
περίθαλψη. Οι συστάσεις για τη βελτίωση της κατάστασης συνέχισαν εντούτοις να αγνοούνται. Παρά
το γεγονός ότι επί σειρά ετών μεγάλος αριθμός παρανόμων μεταναστών εισέρχεται στην Ελλάδα από
τα ανατολικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα, τίποτα δεν έγινε προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης
συντονισμένης και αποδεκτής προσέγγισης όσον αφορά την κράτηση και την μεταχείρισή τους.
4. Η απουσία δράσης εκ μέρους των ελληνικών αρχών προς τον σκοπό της συμμόρφωσης με τις
συστάσεις της CPT που αφορούν τους παράνομους μετανάστες οδήγησε την Επιτροπή να κινήσει, τον
Νοέμβριο του 2008, τη διαδικασία έκδοσης δημόσιας δήλωσης 1. Μετά από την περιοδική επίσκεψη
τον Σεπτέμβριο του 2009, η εν λόγω διαδικασία επεκτάθηκε και περιέλαβε και την κατάσταση στις
φυλακές. Πράγματι, τα ευρήματα που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της εν λόγω επίσκεψης ανέδειξαν
το γεγονός ότι οι ανησυχίες που είχε διατυπώσει η CPT σε προηγούμενες εκθέσεις δεν είχαν
αντιμετωπισθεί και ότι μάλιστα παρατηρήθηκε περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών κράτησης στις
φυλακές. Αξίζει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στον έντονο συνωστισμό σε συνδυασμό με την ανεπαρκή
στελέχωση και την ανεπαρκή υγειονομική περίθαλψη.
5. Τον Ιανουάριο του 2010, η CPT είχε υψηλού επιπέδου συνομιλίες με τις ελληνικές αρχές στην
Αθήνα με σκοπό να τους τονίσει την κατεπείγουσα ανάγκη δρομολόγησης ουσιαστικού διαλόγου με
την Επιτροπή και ανάληψης ενεργειών για να βελτιωθούν οι συνθήκες στις οποίες κρατούνται
παράνομοι μετανάστες και τρόφιμοι φυλακών.

http://www.i-red.eu/?i=institute.el.publications.98

Τετάρτη 2 Μαρτίου 2011

Οι Μικροί άλλοι - Tabula Rasa

O«Οργανισμός Tabula Rasa» παρουσιάζει το νέο ντοκιμαντέρ «ΟΙ ΜΙΚΡΟΙ ΑΛΛΟΙ», στο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ του 13ου ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Τα παιδιά είναι πρωταγωνιστές σ’ αυτό το ντοκιμαντέρ για ένα κοινωνικό φαινόμενο που κλείνει 3 δεκαετίες στην Ελλάδα. Τα παιδιά μετανάστες και τα παιδιά των μεταναστών- η λεγόμενη δεύτερη γενιά.  Ένα θέμα μείζονος σημασίας για την Ελλάδα και όλο τον κόσμο. Ο Συνήγορος του Παιδιού, καθώς και οι oργανισμοί ΑΡΣΙΣ, PRAKSIS, ΒABEL, i-RED, YRE, Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το Τμήμα Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών, καθώς και η Εκκλησία,  περιγράφουν το φαινόμενο από νομική, κοινωνική και ψυχολογική πλευρά και προτείνουν λύσεις και δυναμικές.
Το ντοκιμαντέρ αποτελεί μια κοινωνική ανάλυση του φαινομένου και συντίθεται από ένα παζλ απόψεων, μαρτυριών και εμπειριών, από τα παιδιά μετανάστες, τους γονείς τους και από φορείς που σχετίζονται με τους μετανάστες και υπεύθυνους μεταναστευτικών κοινοτήτων στην Ελλάδα  και τα παιδιά τους. Τα γυρίσματα έγιναν στους φυσικούς χώρους των μεταναστών, στο κέντρο της Αθήνας, σε περιοχές με υψηλή μεταναστευτική πληθυσμιακή πυκνότητα, καθώς και στα σπίτια τους, ώστε να μη χαθεί το αυθόρμητο και το ειλικρινές στοιχείο.
Το ντοκιμαντέρ χωρίζεται σε τρία μέρη: α) η εκπαίδευση, β) η κοινωνική προστασία, γ) η ένταξη. Στο πρώτο μέρος συμμετέχουν και 4 εκπαιδευτικοί και δύο φορείς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται οι πτυχές που αφορούν την κοινωνική προστασία των παιδιών μεταναστών: η παιδική εργασία, η διεθνική σωματεμπορία, οι κρατήσεις ανηλίκων. Στο τρίτο μέρος αναφέρεται και σχολιάζεται ο νέος νόμος που ψηφίστηκε τον Μάρτιο του 2010 για την απόκτηση της ελληνικής υπηκοότητας.
Τα παιδιά μετανάστες και τα παιδιά των μεταναστών, ως οι «μικροί άλλοι» στην ελληνική κοινωνία, αποτελούν και οι ίδιοι κομμάτια ενός παζλ που προσπαθεί να συντεθεί. Τα παιδιά μας μεταφέρουν την αγωνία για το μέλλον, καθώς και το όνειρο ενός πολύχρωμου κόσμου που να σέβεται την διαφορετικότητα.
 

Συντελεστές
σκηνοθεσία – φωτογραφία  ΝΙΚΟΣ ΔΡΟΣΑΚΗΣ, μουσική  ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΣΧΑΛΗΣ, εικαστική επιμέλεια – μοντάζ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΛΙΟΣ, ηχολήπτης  ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΥΤΕΛΙΑΣ, σχεδιασμός ήχου  ΦΑΝΗΣ ΜΑΡΑΓΚΟΣ, μείξη ήχου ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΗΣ – ΦΑΝΗΣ ΜΑΡΑΓΚΟΣ, βοηθός σκηνοθεσίας ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΠΕΣΗΣ, βοηθός σκηνοθέτη ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ, φωτογραφίες: ΜΙΛΤΟΣ ΠΑΥΛΟΥ, ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΓΕΩΡΓΑΤΣΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΚΡΙΚΟΥ, βοηθός παραγωγής ΣΟΦΙΑ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ,  υποτιτλισμός ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΛΛΙΟΥ – ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΝΟLAND, visual effects ΝΙΚΟΣ ΔΡΟΣΑΚΗΣ, παραγωγή:  Οργανισμός Tabula Rasa©2010