Πέμπτη 11 Αυγούστου 2005

«Τα τσουνάμι της άγριας μετανάστευσης» (1)

Φτάνει πια με τον μύθο της Ελλάδας που μόνον πρόσφατα μετετράπη «από χώρα εξαγωγής σε χώρα υποδοχής μεταναστών» ή ότι «η ελληνική κοινωνία δεν είναι έτοιμη» (για την ένταξη των μεταναστών με πολιτικά δικαιώματα)! Ερήμην της κοινωνίας -εν προκειμένω των φορέων μεταναστών και για τη μετανάστευση και των πολιτικών και επιστημονικών οργανώσεων της «κοινωνίας πολιτών» (3)- μπορείς να πεις πολλά πράγματα γι' αυτήν.

Η πιο αφοπλιστική απόδειξη της αναντιστοιχίας και αντίφασης του νομοθετικού πλαισίου προς τις επιτακτικές κοινωνικές ανάγκες δόθηκε από μια πραγματική υπόθεση απέλασης μεταναστών που συζητήθηκε στη Βουλή κατά την ψήφιση του μεταναστευτικού νομοσχεδίου. Είναι η περίπτωση μιας Πακιστανής μετανάστριας και της κόρης της, θύματα ενδοοικογενειακής βίας, που συνελήφθησαν και κρατήθηκαν στην Αμυγδαλέζα Αττικής προς απέλαση μετά από καταγγελία του θύτη τους, συζύγου και πατέρα. Δηλαδή, με τη συνδρομή της Αστυνομίας, η οποία δεν είδε στο πρόσωπό τους τα θύματα αλλά τους παραβάτες της μεταναστευτικής νομοθεσίας.

Η σχετική συζήτηση στη Βουλή ανέδειξε την «ευαίσθητη» προσπάθεια της ίδιας της ηγεσίας των αρμόδιων υπουργείων να παρακάμψουν την κείμενη νομοθεσία και να ανακαλέσουν την απέλαση. Μια προσπάθεια ασφαλώς παράδοξη την ίδια στιγμή που προωθούσαν προς ψήφιση τις διατάξεις περί απέλασης στο νέο νομοσχέδιο.

Ο ίδιος ο υπουργός Εσωτερικών ενημέρωσε τη Βουλή ότι ζήτησε από τον ιδιώτη δικηγόρο μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης να προσκομίσει πιστοποιητικά νοσοκομείου, ώστε κατόπιν να καταστεί δυνατό να χορηγηθεί στη μετανάστρια άδεια παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους επειδή πάσχει από ανίατη ασθένεια. Καμία άλλη διάταξη δεν θα μπορούσε να καλύψει τη 40χρονη μητέρα που μετανάστευσε ανήλικη και έζησε ένα τέταρτο του αιώνα και για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στην Ελλάδα, αλλά και την κόρη της, μαθήτρια ελληνικού Λυκείου, που γεννήθηκε εδώ.

Ο,τι πράττει αυτές τις ημέρες η ηγεσία των υπουργείων, επειδή η συγκεκριμένη περίπτωση είδε το φως της δημοσιότητας, δηλαδή η προσπάθεια να μην εφαρμοστεί η καταφανώς παράλογη πλην όμως τυπικά σύννομη απέλαση, το κάνει η ελληνική κοινωνία χρόνια τώρα ενάντια στη μεταναστευτική νομοθεσία και πολιτική και υπέρ των θεμελιωδών αξιών και των θεμιτών συμφερόντων της. (4)

Το ρήγμα δεν σοβεί μόνον ανάμεσα στην κοινωνία και στο πολιτικό σύστημα, αλλά ανάμεσα στο τελευταίο και σ' αυτή την ίδια την πολιτική.

Δεν μπορεί να ερμηνευτεί αλλιώς η απουσία από την κατ' άρθρο συζήτηση του νομοσχεδίου των προτάσεων τροποποίησης που περιλαμβάνονται σε μια εξηντασέλιδη ειδική έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη. Η Ανεξάρτητη αυτή Αρχή μνημονεύθηκε 3 φορές όλες κι όλες στη Βουλή, ως εκείνη που έχει υποδείξει κατ'επανάληψη «τα χάλια» της εφαρμογής του έως τώρα ισχύοντος νόμου 2910/2001. Περιορίζεται έτσι η χρησιμότητα της πολύτιμης ύλης της, από την οποία αντλούνται, όχι οι σημαντικές παρατηρήσεις και προτάσεις της, αλλά επιλεκτικά στοιχεία για αδιέξοδο καταγγελτικό λόγο με απαξιωτικές του κράτους αναφορές. Αρκεί να διαβάσει κανείς την έκθεση για να διαπιστώσει ότι ο Συνήγορος του Πολίτη είχε συγκεκριμένες προτάσεις, ώστε μια υπόθεση σαν της Πακιστανής μετανάστριας και του παιδιού της να μη μπορεί να επαναληφθεί στο μέλλον.

Ανάλογη τύχη είχαν και οι προτάσεις των φορέων μεταναστών και για τη μετανάστευση. Εστω κι αν οι παρατηρήσεις της Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη και του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων, μετά από 2 ημερίδες Εθνικού Διαλόγου μέσα στο 2005 ανάμεσα στους μεταναστευτικούς φορείς, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Διαλόγου για τη Μετανάστευση (www.hlhr.gr), (5) επηρέασαν ορατά τις γενικές θέσεις του μεγαλύτερου μέρους των κομμάτων της αντιπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ). Εμπλουτίστηκε με αυτόν τον τρόπο η ρητορεία του πολιτικού λόγου από επιστημονικά και έγκυρα επιχειρήματα, χωρίς ωστόσο να οδηγήσει και σε ουσιαστική μεταβολή της προσέγγισης στο μεταναστευτικό φαινόμενο.

Πώς αλλιώς να ερμηνευθεί η αντίφαση ανάμεσα στην οραματική και εμβληματική ομιλία του κ. Παπανδρέου στη Βουλή και στην ανεπάρκεια των επιχειρημάτων του εισηγητή του, κ. Βλατή (για «βοσκούς και χειμαδιά») και εν τέλει τη συναίνεση της μείζονος αντιπολίτευσης διά χειλέων του τελευταίου στον μεγαλύτερο αριθμό των άρθρων του νομοσχεδίου; Μάλιστα, η συναίνεση αφορά τα άρθρα για τις άδειες εισόδου, εργασίας και την απέλαση των μεταναστών. Στοιχεία που αποτελούν τον πυρήνα της φιλοσοφίας του νομοσχεδίου και της ανεδαφικής (όπως αποδείχθηκε 15 χρόνια τώρα) διαδικασίας μετάκλησης εργαζομένων, αλλά και της αναποτελεσματικής πολιτικής καταπολέμησης της μετανάστευσης, που αν κάτι καταπολέμησε είναι τα δικαιώματα.

Ισως το σημαντικότερο κέρδος των τελευταίων χρόνων να είναι η σταδιακή μεταστροφή της δημόσιας συζήτησης από θέσεις ξενοφοβικές σε λόγο δικαιωμάτων. Αυτό συμβαίνει αργά, αλλά σταθερά, όπως υποδεικνύει μια άσκηση ανάλυσης περιεχομένου στα πρακτικά της Βουλής του 2001 και του 2005:

Συνυφασμένος με την ελληνική κοινωνικοπολιτική ιστορία, ο θετικά φορτισμένος όρος «μετανάστης», κυρίως χάρη στη μεταναστευτική εμπειρία της διασποράς του 20ού αιώνα, δύσκολα και διστακτικά παραχωρήθηκε στους μετανάστες στην Ελλάδα του 21ου (6). Το 2001 κατά τη συζήτηση του μεταναστευτικού νομοσχεδίου στη Βουλή, ο πλέον προσφιλής όρος για τον προσδιορισμό των μεταναστών ήταν «αλλοδαπός» (ακούστηκε 594 φορές), ενώ ιδιαίτερα συχνός ήταν και ο νεολογισμός «λαθρομετανάστης» (ακούστηκε 113 φορές). Αντιθέτως, το 2005 ο όρος «μετανάστης» χρησιμοποιήθηκε στη Βουλή 752 φορές, έναντι 147 μόνο αναφορών τού «αλλοδαπός» και μόλις 16 του όρου «λαθρομετανάστης»! (7)

1 Από τη συζήτηση του νομοσχεδίου για τη μετανάστευση στη Βουλή, Συνεδρίαση ΙΗ', 3/8/2005.

2 Κοινωνιολόγος. Ευρωπαϊκός Διάλογος για τη Μετανάστευση.

3 Οι οργανώσεις, με πρώτο το Φόρουμ μεταναστών, έχουν επισημάνει σε όλους τους τόνους πως δεν είναι αληθής ο ισχυρισμός ότι το υπ. Εσωτερικών συζήτησε με τους μετανάστες το σχετικό νομοσχέδιο.

4 Βλ. το κείμενο του υπογράφοντος «Η μεταναστευτική πολιτική ενάντια στην κοινωνία», Τα ΝΕΑ, 4/7/2005, σελ. 44.

5 Στις ιστοσελίδες της Ενωσης υπάρχουν οι ηλεκτρονικές εκδόσεις «Προτάσεις για την ένταξη των μεταναστών», «Κριτική και προτάσεις στο νομοσχέδιο για τη μετανάστευση».

6 Για περισσότερα σε αυτή την προβληματική δες:

* Παύλου Μ., Οι μετανάστες σαν κι εμάς: όψεις της απόκρισης στο μεταναστευτικό φαινόμενο, στο Παύλου Μ. - Χριστόπουλος Δ., Η Ελλάδα της Μετανάστευσης: κοινωνική συμμετοχή, δικαιώματα και ιδιότητα του πολίτη, Σειρά ΚΕΜΟ, Εκδόσεις Κριτική, 2004,

* Παύλου Μ., Οι λαθρέμποροι του φόβου: ρατσιστικός λόγος στον τύπο μιας υποψήφιας μητρόπολης, στο συλλ. τόμο: Μαρβάκης Δ., Παρσάνογλου Δ. Παύλου Μ. (επιμ.) Μετανάστες στην Ελλάδα, σειρά Εταιρείας Πολιτικού Προβληματισμού «Νίκος Πουλαντζάς», Ελληνικά Γράμματα, 2001.

7 Η διαφορά είναι ακόμη πιο σημαντική αν υπολογίσει κανείς ότι η φετινή συζήτηση στο θερινό τμήμα της Βουλής ήταν κατά 32% συντομότερη από εκείνη του 2001.

Από την Ελευθεροτυπία  11/8/2005

http://archive.enet.gr/online/online_hprint.jsp?q=&a=%25D0%25C1%25D5%25CB%25CF%25D5&id=60295408

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου